نگهداری از دستگاه وایرکات – wire cut بخش اول
برای دست یافتن به بیشترین ظرفیت و توانایی تولید، با توجه به استفاده مکرر و پی در پی و مدام، نگهداری منظم و خوب دستگاه وایرکات به عنوان یک اصل مطرح می‌شود.
در سه دهه گذشته، EDM (دستگاه تخلیه الکتریکی) سیمی یا وایر کات پیشرفت زیادی کرد و تبدیل به دستگاهی شد که در فعالیت‌ها و فرآیندهای روزانه قالبسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. توانایی و کارایی دستگاه‌های EDM امروزی به صورت پیوسته با پیشرفت‌هایی همراه بوده است و این پیشرفت در سه مشخصه اصلی یک دستگاه: سرعت، دقت و پرداخت سطح مشهود است.
افزایش سرعت ماشین‌کاری، زمان سیکل فرآیندها را کاهش خواهد داد در صورتی که دقت ابعادی قابل قبولی را نیز ایجاد می‌کند. دستگاه‌های وایرکات به صورت اتوماتیک می‌توانند سیم‌هایی با قطر کمتر از ۰٫۰۰۱ اینچ و یا سوراخ‌هایی که قطر آنها بزرگتر از موی انسان است را ایجاد نمایند. و در کنار این توانایی ، همچنین می‌توانند پرداخت سطحی خیلی خوبی داشته باشند و سطحی به صافی آیینه ایجاد کند و قطعات بسیار ریز در ابعاد میکرو ایجاد کنند که برای دیدن به میکروسکوپ نیاز دارد.
به منظور دستیابی به این ظرفیت از توانایی و قدرت تولید در استفاده‌های مکرر و پی در پی، باید برنامه نگهداری منظمی برای حفظ قابلیت این تکنولوژی شگفت منطبق بر توصیه‌های سازندگان به اجرا درآید.
نگهداری شدید (maintenance intensive)
وایر کات wire cut machine ، در یک کارگاه تولید جزء تجهیزاتی محسوب می‌شود که به نگهداری بسیار زیاد و منظم نیاز دارد. این موضوع به عنوان یک نگرانی مطرح نیست، زیرا این موضوع نه توانایی تولید این دستگاه را کم اهمیت جلوه می‌دهد و نه زمان از کار افتادگی دستگاه را افزایش می‌دهد. فقط اهمیت موضوع نگهداری برای پیشگیری از وقوع خرابی را مطرح می‌کند.
برای مثال، نمی‌توان موتور اتومبیل‌های مسابقه‌ای که برای رسیدن به میزان قدرت اسب بخار و گشتاور خروجی و میزان کارایی مشخص نیاز به تنظیم دقیق دارد را با یک دستگاهی که شرایط نگهداری منظم و دقیقی ندارد تولید کرد. دستگاه وایرکات نیز مشابه با این سیستم می‌باشد و بدون نگهداری مناسب نمی‌تواند سرعت، دقت و پرداخت مورد انتظار را ایجاد کند.
مهمترین تفاوت بین دستگاه وایرکات و سیستم‌های ماشین‌کاری سنتی از نقطه نظر نگهداری مطرح می باشد، این است که می‌بایست پیشگیری به انجام رسد. پایبند بودن به اصول نگهداری در بازه‌های زمانی مشخص شده در کارایی فرآیند حیاتی و مهم می‌باشد!
با توجه به ماهیت الکترومکانیکی دستگاه‌های وایرکات، قطعات و بخش‌هایی هستند که دچار خوردگی می‌شود و نیاز به تمیزکاری و یا جایگذاری دارند. اگر مراقبت مناسب و صحیح از بخش‌های حساس دستگاه صورت نگیرد در اینصورت سرعت و دقت دستگاه به سرعت با افت مواجه خواهد بود.
مهمترین دلیل برای برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی مراقبت منظم و دقیق از دستگاه‌های وایرکات حصول اطمینان از عدم کاهش دقت، سرعت و پرداخت سطح در استفاده‌های مکرر و پی در پی خواهد بود. این سطح نگهداری همچنین سبب جلوگیری از خرابی دستگاه و کاهش زمان از کار افتادگی دستگاه می‌شود.
تولیدکنندگان مختلفی ساخت ماشین‌ها و دستگاه‌های EDM را انجام می‌دهند، و تفاوت‌های زیادی در طراحی این دستگاه‌ها مشاهده می‌شود. اما اهمیت و اصول نگهداری برای همه دستگاه‌ها مشابه است. در هنگام برنامه‌ریزی برای نگهداری از دستگاه‌های EDM، فعالیت‌های به اجرا درآمده را به دو دسته بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم می‌نمایند.
آیتم‌های کوتاه مدت
رخداد و وقوع این دسته از فعالیت‌ها می‌تواند هفته‌ها و یا ماه‌ها به طول انجامد.
۱- سیستم نخ کشی سیمی اتوماتیک:
نخکشی سیمی اتوماتیک (AWT)سیستمی است که فرآیند ارسال سیم را به واسطه استفاده از جت آب انجام می‌دهد؛ تنها و مهمترین مشخصه اتوماتیک دستگاه‌های وایرکات نیز به شمار می‌رود. بهره‌وری از سیستم AWT باعث می‌شود تا فرآیند بدون نیاز به اپراتور به انجام رسد. همواره برای حصول اطمینان از اینکه پروسه به صورت قابل اعتماد پیش می‌رود نیاز است تا المان‌های مکانیکی پاک شده و از لحاظ همراستایی کنترل شوند و المان‌های الکتریکی مانند سنسورها نیز مورد بررسی قرار گیرند.
۲- تماس‌های قدرتی (Power contacts):
این دو تماس ، قدرت برش به واسطه استفاده از قدرت جریان برق را به دستگاه EDM می‌بخشد. تماس‌ها – هم در سر بالایی و هم سر پایینی دستگاه – در طول زمان فرسوده و ساییده خواهد شد، که منجر به کاهش سرعت دستگاه می‌شود. این تماس‌ها به یک نمایه‌سازی ساده (Simple indexing)، پاکسازی و بعضی اوقات به تعویض نیاز دارند.
۳- تسمه‌ها و غلتک‌ها:
این اجزا تشکیل دهنده سیستم انتقال می‌باشند. به منظور جلوگیری بروز مشکلات مربوط به لغزش یا کشش که منجر به کاهش دقت قطعات می‌شود نیاز به تمیزکاری و جایگزینی دارند.
۴- غلتک‌های ترمز و کلاج:
کلیدی ترین بخش در سیستم انتقال سیم این بخش می‌باشد. وظیفه آن ایجاد و کنترل کشش مناسب سیم می‌باشد. اگر مقدار کشش در محدوده مشخصی از پارامترها کنترل نشود سبب بروز بی دقتی در قطعات کاری، شکست مکرر سیم‌ها و افزایش خطوط سیمی در قطعه کار می‌شود. نگهداری از این بخش به صورت معمولی و با کمک یک OEM (سازنده اصلی ابزار آلات و تجهیزات) یا انجام کالیبراسیون به وقوع می‌پیوندد.
۵- راهنمای سیم (۲):
این راهنماها – هم از نوع الماسی و هم یاقوتی – در سرهای بالایی و پایینی دستگاه جایگذاری شده‌اند. وظیفه آنها برقراری همراستایی و موقعیت دهی سیم در دستگاه می‌باشد. راهنماها مهمترین بخش در داخل دستگاه محسوب می‌شوند دلیل این موضوع نیز انتقال دقت از ابزار به قطعه کار می‌باشد. تمیز کردن این قطعات به منظور جلوگیری از براده‌برداری ناصحیح، ایجاد صدا و بی دقتی در تولید قطعات و شکست آنها انجام می‌گیرد.
۶- همراستایی سیم‌ها:
این مرحله بعد از به انجام رسیدن تمیزکاری راهنمای سیم و به کمک قالب یا گیره تهیه شده توسط سازنده دستگاه انجام می‌شود و به منظور همراستایی و کالیبراسیون عمود بودن سیم داخل دستگاه به انجام می‌رسد. اگر سیم در راستای عمودی به خوبی جهت دهی نشود، نتیجه ماشین‌کاری دارای بخش‌های تیز خواهد بود و در بخش‌های مختلف قطعات دقت کافی وجود نخواهد داشت.
۷- جعبه جمع‌آوری سیم:
سیم تنها یکبار در داخل دستگاه استفاده می‌شود، و در داخل جعبه مخصوصی جمع می‌شوند که نیاز است به صورت دوره‌ای و هر از چند گاهی خالی شود. سیم‌های استفاده شده می‌بایست طبق دستورالعمل سازنده دستگاه تخلیه شوند. این سیم‌ها در طی یک فرآیند بازیابی ضایعات صنعتی می‌توانند مورد استفاده مجدد قرار گیرند.
۸- درزگیرهای دستگاه:
تعداد زیادی از طراحی‌های مختلف نیازمند پاکسازی درها و مخازن انجام گیرد تا از صحت و سلامت درزگیرها اطمینان حاصل شود. اگر سایشی در این درزگیرها مشاهده شود می‌بایست آنها را تعویض کرد تا از نشت آب جلوگیری به عمل آید.
۹- تمیز کاری عمومی و کلی:
با توجه به فرآیند پیچیده EDM تراشه‌ها و ذرات تولید شده در تمام محیط کاری پراکنده می‌شوند. با گذشت زمان، این ذرات تجمع پیدا می‌کنند و تبدیل به بخش‌های سختی می‌شوند که تمیزکاری آنها سخت است. تمیزکاری ماهانه دستگاه با استفاده از یک تمیز کننده استاندارد می‌تواند سبب جلوگیری از جمع شدن ذرات در طی گذشت زمان شود. با افزایش تعداد دفعات انجام نظافت، زمان انجام آن کاهش خواهد یافت. در حالت کلی، هر چه تمیز نگاهداشتن دستگاه منجر به جلوگیری از بروز مشکل در دستگاه خواهد شد. همچنین این موضوع سبب افزایش عمر وسیله‌هایی می‌بایست عمر طولانی داشته باشند می‌شود.
منبع: اینترنت
ترجمه: ایران ملد
عالی