نکاتی درباره پلاستیک و مواد تشکیل دهنده آن– بخش اول
پلاستیک یک واژه ی آشنا بوده و ماده ای است که غالباً هم در مهندسی و هم در زندگی روزمره استفاده می شود. به دلیل اینکه این ماده تقریباً در تمام عرصه زندگی روزمره ی ما استفاده می شود، به یک ماده ی ضروری تبدیل شده است. اگرچه ما از این ماده به صورت روزمره استفاده می کنیم اما اکثر مردم مجبورند قبول کنند که در واقع در مورد خود ماده دانش کمی دارند.
برنامه ریزان و تولیدکنندگان در زمینه های ساخت لوله، مهندسی مکانیک و تولید قطعات ویژه نیز به طور فزایندهای با مواد پلاستیکی روبه رو می شوند. بدین صورت است که سوالات مشابه زیر مطرح می شوند:
پلاستیک چیست؟ چگونه با ماده کار کنم؟ این ماده چه مزیت هایی نسبت به مواد مرسوم مانند بتن، آهن شکل پذیر، … دارد؟
برای کم کردن مقدمه ی پلاستیک، ما مهمترین اطلاعات مربوط به ماشین آلات پردازش پلاستیک و پلیمر را گردآوری کرده ایم.
۱-۱ دسته بندی پلاستیک ها
پلاستیک ها به سه گروه بزرگ تقسیم می شوند. شکل ۱-۱ دید کلی از گروه های پلیمر ارائه می دهد و شکل ۱-۲ مدل های ساختاری آنها را نشان می دهد.
شکل ۱-۱
شکل ۱-۱ دسته بندی پلاستیک ها به گروه ها اصلی: ترموپلاستیک ها، ترموست ها و الاستومرها.
۱-۲ ترموستها و الاستومرها
ترموست ها و الاستومرها در ساخت لوله ی پلاستیکی تقریباً نقش دوم را بازی می کنند و در نتیجه در این کتاب راهنمای مشخصات تنها به صورت خلاصه بررسی می شوند.
شکل ۱-۲
شکل ۱-۲ مدل ساختاری ترموست ها، الاستومرها و ترموپلاستیک های شبه کریستالی و آمورف.
پلاستیک های ترموست داراری ساختار شبکه ای نزدیک درشت مولکول دارند (شکل ۱-۲). در نتیجه، این پلاستیک ها معمولاً سخت، شکننده و غیر قابل ذوب می باشند. به این دلیل، تولیدکننده ها جرم ذوبشده را با پرکننده هایی مخلوط می کنند که تنها کاربرد پرکنندگی (یعنی ذخیرهی ماده) بلکه اصولاً برای بهبود خواص ماده افزوده می شوند.
مهندسی نیروگاه، حوزهی کاربرد مربوط به ساخت لوله می باشد (ظروف، فلانژها و … فایبرگلاس تقویت شده).
الاستومرها (معروف به لاستیک ولکانیزه شده) توسط واکنش هم زنجیر کردن (ولکانیزاسیون) از لاستیک طبیعی یا مصنوعی ساخته می شوند. ولکانیزاسیون لاستیک یک شبکه ی عریض، درهمرفته ی سست ایجاد می کند که به ماده کیفیت معمولی لاستیک تحت شرایط عادی کاربرد آن را میدهد. الاستومرها در ساخت لوله به عنوان آببندها (ارینگ ها، درزگیرهای تخت،…) میان المان های متصل مورد استفاده قرار میگیرند.
۱-۳ ترموپلاستیک ها
ترموپلاستیک ها برای ساخت لوله بسیار حائز اهمیت می باشند. پلاستیک غالبا در ساخت لوله، پولیولفین می باشد که مهمترین نمونه های آن پلیاتیلن و پلیپروپیلن می باشد. این مواد به دسته ای از ترموپلاستیک های شبه کریستالی تعلق دارند. به عنوان یک قانون، ترموپلاستیک ها به وسیله ی یکی از سه فرایند زیر تولید می شوند:
-پلیمریزاسیون
-چند افزایشی
-بسپارش تراکمی
فرایندهای مختلف، پلاستیک های مختلف با خواص متفاوت ایجاد می کنند. در هر فرایند تولید، روندهای خاصی وجود دارد که ظاهر و ویژگی های پلاستیکهای ویژه را تحت تاثیر قرار می دهند. ترموپلاستیک ها می توانند به دو گروه دیگر نیز تقسیم شوند: میان ترموپلاستیک های آمورف و شبه کریستالی تفاوتی به وجود می آید. باید دقت شود که پلاستیک ها به ندرت به شکل خالص خود مورد استفاده قرار می گیرند اما معمولاً به صورت مخلوط استفاده می شوند که به عنوان مخولط ها یا ترکیب ها شناخته می شوند. ترکیب پلاستیک ها به هدف و حوزه ی کاربرد آنها بستگی دارند. مخلوط ها امکان تولید ویژگی های (خواص مکانیکی، فیزیکی یا شیمیایی) جدید یا تغییر ویژگی ها را فراهم می کنند.
با این حال نمی توان هر نوع پلاستیک را با نوع دیگر ترکیب کرد. اکثراً برای ایجاد هر پیوند به عوامل پیوندی یا دیگر افزدودنی ها نیاز است.
منبع : اینترنت
برگردان : ایران ملد
