قالبهای برش – قسمت اول
- قالبهای برش
در تعریف قالب برش می توان گفت که این ابزار در حقیقت نوع پیشرفته و تکامل قیچی های ساده می باشد،که عمل بریدن و جدا کردن قطعات از همدیگر را با تکنیکی بهتر و ظرافت و دقت بیشتر و صرف هزینه کمتری عملی می سازد. - چگونگی کار قالبهای برش
اساس کار قالبهای برش بر دو فک ثابت و متحرک استوار است .این دو فک در حکم دو لبه قیچی برای پاره کردن قطعه ای با این ابزار کافی است قطعه را بین دو لبه قرار داده و فک متحرک نیروی لازم برای برش را به سطح قطعه اعمال می کند هر گاه مقدار این نیرو از مقاومت کششی قطعه بیشتر شود قطعه پاره خواهد شد. - تئوری برش
- همانطور که گفته شد هر گاه بخواهیم جسمی را پاره کنیم یا تکه از آن را ببریم باید آن را بین دو فک تحت نیروئی بیشتر از مقاومت کششی جسم قرار دهیم و مسلم است که مقدار این نیرو رابطه مستقیمی با جنس و ضخامت ورق دارد و در حالت کلی برای پی بردن به چگونگی واکنش ورق در مقابل نیروی وارده منحنی هوک را بررسی می کنیم.(شکل۱)
طبق این منحنی قطعه مورد آزمایش تا نقطه P (حد الاستیک) با نیروی وارده بر آن تناسب خطی دارد یعنی به قطعه نیرویی وارد می شود ،تحت اثر آن تغییر شکل معینی داده و با حذف نیرو ،دوباره به حالت اول باز می گردد این رابطه پس از نقطه P برقرار نبوده و از نقطه Y (نقطه تسلیم) به بعد با قطع نیروی وارده ازدیاد طولی در قطعه باقی می ماند با ادامه وارد کردن نیرو از نقطهB (نقطه شکست یا حد کشش) به بعد قطعه شروع به نازک شدن می کند.در این حالت کریستالهای فلز فشرده شده ،تنشهای داخلی فلز افزایش می یابد و این باعث میشود که کم کم قطعه از هم باز شود تا جایی که در نقطه U (نقطه گسیختگی) فلز کاملا از هم باز میشود.
شکل ۱:چگونگی واکنش ورق در مقابل نیروی وارده
دیاگرام تنش و کرنش
- محاسبه نیروی برشی
همانطور که توضییح داده شد جهت برش قطات مختلف نیروهای برشی مختلفی نیاز داریم که مقدار این نیرو رابطه مستقیمی با جنس و ضخامت قطعه دارد و برای به دست آوردن آن کافی است که طبق فرمول زیر تنش برشی قطعه را در سطح مقطع برشی ضرب کنیم:
| F= نیروی برشی لازم بر حسب Kg | F =t b x S |
| S= سطح مقطع برشی بر حسب میلیمتر مربع | t b=تنش برشی بر حسب کیلوگرم بر میلیمتر مربع |
در اکثر جداول موجود به راحتی می توان مقدار تنش کششی را پیدا کرده و آن را در یک عدد ثابت که با تجربه و آزمایش پیدا شده است ضرب می کنیم تا مقدار تنش برشی به دست آید . |
Tb= 0.8×۶b =۶b تنش کششی بر حسب Kg/ mm2 =tb تنش برش بر حسب Kg/ mm2 |
برای پیدا کردن سطح مقطع برشی می بایستی محیط برشی آن را محاسبه کرده و آن را در ضخامت قطعه ضرب کنیم. |
=S سطح مقطع برش بر حسب mm2 =T ضخامت قطعه mm S=U×T
=U محیط جانبی برش mm
- بازی برش یا لقی
قی مقدار فضایی است که بین دولبه برش (سنبه و ماتریس) اختیار می شود و وقتی مقدار آن متناسب با جنس قطعه تولیدی و طبق فرمولهای مشخصی تعیین گردد،در نتیجه قطعه تولیدی دارای لبه های بریده شده همگون و دقیقی خواهد بود و هر چه لقی بیشتر از اندازه مجاز باشد نفوذ سنبه در داخل ورق بیشترمی شود و سطح برشی اطراف قطعه به شکل نامنظم و ناهمگونی در خواهد آمد.همچنین اگر لقی کمتر از مقدار معین باشد عرض بیشتری از قطعه به صورت کندگی از نوار جدا می شود.(شکل ۲)
شکل ۲:این شکل نمایشگر لقی بین سنبه و ماتریس می باشد
لقی بین سنبه و ماتریس
منبع:
اصول طراحی و ساخت قالبهای برش
تالیف:سیروس حسن زاده
