مراحل طراحی قالبهای برش – طراحی نوار

  • مراحل طراحی قالبهای برش
    در روشهای جدید طراحی قالب ،جهت بهتر شدن کیفیت و کمتر شدن هزینه،مراحل طراحی را به صورت رده بندی مشخص کرده و طبق آن عمل می کنند و چون مراحل آن تحقیقا طبق محاسبات و تجارب خاص قالبسازی به دست آمده است مسلم است که با رعایت و اجرای این مراحل ،قالب شکلی ایده ال و مهندسی به خود می گیرد . این مراحل به شرح زیر می باشد :
  • طراحی نوار
    اولین قدم در طراحی قالب برش ، طراحی نوار می باشد به نحوی که نوار ترسیم شده نشانگر تمامی عملیاتی است که از اولین تا آخرین ایستگاه روی آن انجام می گیرد. از روی این نوار به راحتی می توان نحوه برش در ایستگاههای مختلف را مشاهده کرد .با توجه به این توضییح درمی یابیم که اساسی ترین مرحله طراحی قالب طراحی نوار آن می باشد،از آن پس می توان به راحتی زمان و هزینه لازم جهت ساخت قالب را پیش بینی کرد.با توجه به اینکه پنجاه تا هفتاد درصد قیمت تمام شده قطعاتی که توسط قالب برش تولید می شوند (مواد اولیه) و بقیه را هزینه های تولید (کارگر،دورریز،….) تشکیل می دهند ،می بایستی در طراحی نوار توجه داشت که دورریز را حداقل مقدار ممکن در نظر گرفت.
    مقدار جابجایی مجاز ضایعات (دورریز): این مقدار رابطه مستقیمی با شکل نهایی و محیط خارجی قطعه تولیدی دارد و به طور کلی قطعات تولیدی را از نظر شکل خارجی می توان به چهار دسته کلی تقسیم کرد تا با مبنا قرار دادن آنها مقدار مجاز ضایعات در نوارهای مختلف را بر حسب آنها بیابیم:
    دسته اول: این دسته شامل قطعاتی است که محیط خارجی قوس داری دارند و قوس آنها طوری است که از دید دو ایستگاه پشت سر هم ،قوسها نسبت به هم حالت واگرایی دارند. دراین حالت مقدار دورریز A را برابر ۷۰% ضخامت ورق در نظر می گیرند.(شکل ۷)
    A=7% ×T

شکل ۷:اشکالی که نسبت به هم قوس واگرا دارند

دور ریز ورق1

دور ریز ورق۱

دسته دوم: این دسته شامل قطعاتی است که دارای لبه های برشی موازی و مستقیم نسبت به همدیگر و نسبت به لبه های نوار می باشند در این حالت مقدار دورریز (B ) بستگی به طول مستقیم (L ) لبه قطعه تولیدی دارد و با توجه به جدول شماره ۵ می توان مقدار آن را یافت.(شکل۸)،(جدول۵)

شکل ۸:اشکالی که نسبت به هم لبه های موازی دارند

دور ریز ورق2

دور ریز ورق۲

جدول۵: مقدار دورریز بر حسب ضخامت ورق

دورریز

طول مستقیم قطعه
L(mm)

T

۰-۶۰

۱۱/۴ T

۶۰-۲۰۰

۱۱/۲ T

بزرگتر از ۲۰۰

دسته سوم: این دسته شامل قطعاتی است که ازدید دو ایستگاه پشت سر هم دارای منحنی های موازی نسبت به یکدیگر می باشند،در این حالت مقدار دورریز دارای منحنیهای موازی نسبت به یکدیگر می باشند،در این حالت مقدار دورریز (C ) بستگی مستقیم به طول قوس (L ) دارد.(شکل۹) و (جدول۶)

شکل۹: اشکالی که نسبت به هم منحنی های موازی دارند.

دور ریز ورق3

دور ریز ورق۳

جدول ۶ : تعیین مقدار دور ریز بر حسب ضخامت ورق

طول قوس( L )

دورریز بر حسب ضخامت ورق

۰-۶۰

T

۶۰-۲۰۰

۱۱/۴ T

بزرگتر از ۲۰۰

۱۱/۳ T

دسته چهارم: این دیته شامل قطعاتی است که از دید دو ایستگاه پشت سر هم نسبت به هم دارای گوشه های تیزند ،که در این حالت مقدار دورریز را مساوی یا بزرگتر ازT ¼ ۱ در نظر می گیرند.(شکل۱۰)

C= 1¼× T

شکل۱۰:: اشکالی که نسبت به هم گوشه های تیز دارند

دور ریز ورق4

دور ریز ورق۴

تعیین مقدار دورریز برای نوارهای چندراهه :مقادیر توصیه شده در چهار حالت بالا فقط برای حالتی است که نوار یک راهه باشد ولی وقتی نوار چند راهه باشد مقدار مجاز دورریز را در همه حالات و شکلهای مختلف برابر با T ⅓۱ در نظر می گیرند.

تعیین مقدار دورریز برای مواد غیر فلزی: وقتی جنس مواد از مواد غیر فلزی باشد ،مقدار دورریز به جنس مواد بستگی داشته و با توجه به آن از جدول زیر این مقادیر را می یابیم.(جدول۷)

جدول ۷:تعیین دور ریز برای مواد غیر فلزی

فاصله بین رو برش متوالی از لبه نوار
(mm )

ضخامت نوار
T(mm)

نام ماده (جنس نوار)

۲٫۳-۳٫۹

برای تمام اندازه ها

پارچه- کاغذ

۱٫۶

برای تمام اندازه ها

نمد-چرم-لاستیک نرم

۰٫۴ T

برای تمام اندازه ها

لاستیک سخت-سلونوئید

۰٫۶ T

برای تمام اندازه ها

میکا –میکانیت

T

برای تمام اندازه ها

پرمالوی

۱٫۶ T

۰-۰٫۸

تخته-نئوپان-تخته از جنس پنبه نسوز

۲T

بالاتر از ۰٫۸

۰٫۸ T

در تمام اندازه ها

فیبرگو گرد دارو سخت

ایستگاههای بیکار :وقتی که تعداد ایستگاههای برشی در روی یک نوار زیاد می شود به همان مقدار تعداد سنبه ها و سایر قطعات قالب زیاد می شود و بعضی اوقات به دلیل نزدیکی زیاد ایستگاهای برشی به همدیگر عملا امکان جاسازی و نصب سنبه ها و سایر قطعات قالب عملی نمی باشد و برای جلوگیری از این حالت و همچنین برای بالا بردن استحکام نوار و حرکت سریع و راحت آن معمولا در مکانهای مناسب یک ایستگاه بیکار در نظر می گیرند که در آن هیچ عملیاتی روی ورق انجام نمی شود و فضای بازی جهت نصب سنبه و یا دیگر قطعات قالب ایجاد می شود.(شکل۱۱)

شکل۱۱: ایستگاههای شماره ۳ در هر دو نوار محل استراحت می باشد

ایستگاههای بیکار 1

ایستگاههای بیکار ۱

شکل۱۲: شکل پایین نشان دهنده نمونه ای از طراحی نوار به صورت چند ردیف یا چند راهه می باشد

ایستگاههای بیکار 1

ایستگاههای بیکار ۱

چگونگی قرار گیری قطعه در نوار: در بیشتر اوقات برای ساخت قطعات برشی از نوارهای فلزی با عرض استاندارد استفاده می شود و در این مرحله طراح باید با مهارت قطعه را در داخل نوار جای دهد به طوری که شکل قرار دادن قطعه طوری باشد که کمترین دورریز را داشته باشد. همانطور که در شکلهای زیر می بینید ممکن است قطعات در دل یکدیگر جا گرفته و یا به صورت یک یا چند ردیف روی نوار طراحی شوند . در شکل ۱۲ چند نمونه از حالات فوق الذکر را می بینید.(شکل ۱۲)

ابتدای صفحه


منبع:
اصول طراحی و ساخت قالبهای برش
تالیف:سیروس حسن زاده